KOLONIALE WANDELING DALFSEN

Jogjakarta en Mataram

Deze wandeling voert langs twee landgoederen die rond 1800 werden aangekocht door Johannes Matthias van Rhijn (1746-1801) oud-resident aan het hof van Mataram op Java.  Het oude Javaanse rijk Mataram viel uiteen in 1749 toen Sunan Pakubuwono II van Surakarta op zijn sterfbed het hele rijk Mataram overdroeg aan de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en tevens de VOC verzocht zijn opvolger aan te wijzen. Daarop volgde een guerilla oorlog tegen de Nederlanders door rivaliserende prinsen. De VOC won deze strijd door een verdeel- en heers politiek. In 1757 werd het oude Mataramrijk  in drie vorstendommen verdeeld. Het Mataram waar Van Rhijn resident is geweest, was slechts een deel van het oude rijk. Van Rhijn keerde ondanks de onrustige tijden rijk terug uit de Oost. Hij kocht twee landgoederen in de omgeving van Dalfsen die hij respectievelijk de namen Jogjakarta (Yogyakarta nieuw) en Mataram gaf.

Lengte wandeling:
16 km
Start- en eindpunt:
Station Dalfsen
Parkeerplaats:
Station Dalfsen

Horeca:
Grand Café Oud Station Dalfsen
Café Kappers in Hoonhorst

Print route
Print verhalen
Download Topo GPS bestand

Ook geschikt voor andere GPX apparaten

De route

  1. Sla als je station Dalfsen uitloopt rechtsaf, houd rechts aan en steek het spoor over. Loop langs de weg naar Huis Den Berg. Even voorbij dit landgoed passeer je een slagboom. Sla na ongeveer 100 meter de eerste weg rechts in. Even later zie je aan je rechterhand weer Huis Den Berg liggen, nu van de zijkant gezien.
  1. Loop het pad uit tot aan een zand/fietspad. Rechtsaf slaan en aan het eind van de weg linksaf de spoorlijn oversteken. Na het oversteken van de spoorwegovergang, de asfaltweg, de Poppenallee, oversteken. Aan de overkant bij wegwijzer Y-16987/1 scherp naar links afslaan de zuidelijke Vechtdijk oplopen. Vanaf de dijk heb je een prachtig uitzicht over de uiterwaarden van de Vecht. Na 3 kilometer bij P 25152, onderaan de dijk, linksaf slaan de Koepelallee op. Deze weg blijven volgen. Negeer de Voetsteeg aan het eind van de weg links. Sla na 10 meter linksaf en loop de Mashoekersteeg in, die uitkomt op de Poppenallee. Deze asfaltweg oversteken en het bospad recht voor je inlopen. Het eerste pad rechts negeren. Loop verder en sla na een bocht rechts een kronkelig bospad in bij W 53. Dit pad komt uit op een ander breder bospad. Linksaf slaan en het pad helemaal uitlopen. Sla rechtsaf, steek de weg over, en sla het eerste pad links in bij W50.
  1. Volg de rode/gele paaltjes route naar het landgoed De Horte. Het pad loopt met een bocht naar links naar het witte ophaalbruggetje dat toegang geeft tot de Horte. Loop het bruggetje over en ga de tuin in. Je ziet meteen het voormalige landhuis Yogyakarta Loop de tuin linksom rond en verlaat deze weer via het witte ophaalbruggetje. Sla rechtsaf en loop met een bocht om ’t Witte Huis heen. Sla direct rechtsaf het bospad in. Aan het einde van dit pad weer naar rechts. Vanaf hier weer de rood/gele route volgen. De observatiepost rechts negeren. Aan het eind van deze weg bij W52 rechts afslaan en de rode paaltjes route volgen. Bruggetje over en hier linksaf slaan (rode route verlaten). Op de T-splitsing naar links.
  1. Aan het einde van het pad staan twee zuilen die de ingang van het voormalige landgoed Mataram Rechtsaf slaan. Je komt weer uit op de Poppenallee. Rechtsaf slaan en vervolgens weer rechtsaf slaan het Mataram zandpad inlopen.
  1. Rechts zie je door de bomen heen de geheel verbouwde villa De Mataram liggen die begin 20e eeuw is gebouwd op de plaats van Van Rhijns landhuis. Blijf het Mataram zandpad volgen met de gracht aan de rechterkant. Het zandpad gaat over in een verharde weg, de Mataramweg, blijf deze weg met een bocht naar rechts volgen tot bij W32 Emmertocht sloot. Sla hier linksaf en volg dit prachtige pad dwars door de weilanden tot in het dorp Hoonhorst. Aan het einde van het pad linksaf slaan en doorlopen tot de splitsing bij de molen midden in het dorp. Hier naar rechts, je loopt nu langs Café Kappers waar het goed toeven is. Een aanrader.
  1. Even voorbij Café Kappers linksaf het kerkplein oversteken en de Kerkstraat inlopen. Deze blijven volgen tot Y-splitsing. Links aanhouden en dit pad uitlopen tot aan het eind en daar scherp naar links afslaan. Volg dit pad en sla het eerste pad rechts in dat door het bos loopt. Blijf rechts aanhouden en loop door tot je op een asfaltweg uitkomt. Sla linksaf en loop naar het spoor. Steek de spoorlijn over en wandel naar de parkeerplaats bij het station. Einde van deze koloniale wandeling. Ook in het Grand Café Oud station Dalfsen is het goed toeven.

De Horte, voormalig landgoed Djogjakarta

Yogyakarta

Johannes Matthias van Rhijn werd geboren in Amsterdam in 1746 en vertrok in 1763 naar Oost-Indië. Ter gelegenheid daarvan schreef een neef een gedicht voor hem. Hier volgt een couplet van het plechtige gedicht, “Gaat gij dus wel beraan naar andere wereldhoeken. En vreemde landen om daar uw fortuin te zoeken. Ik prijs uw wondere moed, gaat gij dus weltevree. En kiest voor het vaste land een onstuimige zee. Geen nood geliefde vrind Gods hand temt woeste baren. Daar kan hij u zowel op zee als op het land bewaren.” In 1768 trouwde Van Rhijn in Semarang met Margaretha Elisabeth Gobius (1748-1804). Het is niet bekend of hij toen al door de VOC aangesteld was als resident aan het hof in Mataram. In die tijd was een resident een soort ambassadeur en nog geen bestuursambtenaar. Zijn fortuin vond hij wel in de Oost. Rijk geworden keerde het echtpaar eind 18e eeuw terug naar Nederland en ging in het gehucht Emmen wonen, vlakbij Dalfsen. In 1800 kocht Van Rhijn het landgoed De Horte aan dat hij Jokjakarta (Yogyakarta nieuw) noemde naar een van de vorstendommen in Midden Java, behorend tot het rijk van Mataram.

Naar route

Ingang landgoed Mataram

Mataram

Voordat Van Rhijn in 1800 De Horte kocht, had hij het jaar daarvoor voor 66.000 florijnen al het landgoed Dieze, ook wel Franckeler genoemd, aangekocht. Hij noemde het landgoed Dieze vanaf dat moment Mataram, een verwijzing naar het vorstenrijk op Midden-Java waar hij resident was geweest. Hij moet een rijk man zijn geworden in de Oost, want hij kocht ook aandelen in plantages in Suriname. Lang heeft hij niet van zijn fortuin kunnen genieten. Hij stierf in 1801 in het landhuis De Mataram dat op het landgoed Mataram stond. Van Rhijn werd bijgezet in de Grote of St. Michaëlskerk in Zwolle, in groeve 477, een dubbel graf. Zijn vrouw overleefde hem drie jaar en werd in 1804 bijgezet in de kerk.

Naar route

Het oude buiten en de tegenwoordige villa De Mataram

De Mataram

Na hun overlijden gingen de bezittingen van het echtpaar Van Rhijn over op hun zoon Mr. Johannes Wilhelmus van Rhijn (1769-1826). Hij huwde in 1790 met Catharina Johanna van der Niepoort (1772-1841). Van Catharina is bekend dat ze in 1772 gedoopt werd in Surabaya. De echtelieden waren niet gelukkig en het huwelijk werd in 1824 ontbonden. Van Rhijn moest een hypotheek op het landgoed nemen om zijn schulden te voldoen. Na een paar jaar werd het landgoed Mataram in het openbaar verkocht. Zelf heeft hij dat niet meer mee gemaakt. Zijn zoon Derk Nicolaas van Rhijn (1796) zette het landgoed Mataram samen met het landgoed Yogyakarta in 1827 te koop. Beide landgoederen werden in 1828 gekocht door Johan Adriaan baron van Frydagh. Hij was lid van de Provinciale Staten van Overijssel en woonde op het landgoed Landwijk te Zalnè. Het landhuis De Mataram werd in 1903 afgebroken. P.J.A.J. Meulemeester heeft de toestand van het huis in die tijd treffend beschreven in zijn artikel “Hoe wij de Reuzen-Heksenbezem voor de Biologische Tentoonstelling bemachtigden “: In de kelders van het voormalige huis groeien de aardbeien, de fundamenten staan met manshoge epilobium angustifolium (Reuzen-Heksenbezem) bezaaid en waar vroeger de deur was, staat nu een wilde roos weelderig te bloeien. Kortom De Mataram was een ruïne geworden. Er is niets meer terug te vinden van het 18e-eeuwse landhuis van de Van Rhijns. In plaats daarvan verrees een moderne villa waar meerdere families wonen.

Naar route

Bronnen
Meulemeester, P.J.A.J. heeft de toestand van De Mataram in die tijd treffend beschreven in zijn artikel “Hoe wij de Reuzen-Heksenbezem voor de Biologische Tentoonstelling bemachtigden.

In Archief Historisch Centrum Overijssel. Archief 1165 Gelderman, familie en collectie is informatie te vinden over Van Rhijn. Hij was verwant aan de familie Gelderman, zie de stukken 2.3.2 en de stukken 588-593 en stuk 596 opgenomen in dit archief.
www.landschapoverijssel.nl/Dehorte.
https://nl.wikipedia.org/wiki/De Horte.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Mataram(landgoed)

https://indischebuurten.nl/sporen/dalfsen